Hidroksi-2-metil-propionitril (C₄H₇NO), aseton siyanohidrin olarak da bilinen, metil metakrilat üretiminde kullanılan toksik ve reaktif bir siyanohidrin bileşiğidir.

Hidroksi-2-metil-propionitril (C₄H₇NO) – Özellikleri, Kullanım Alanları ve Güvenlik Bilgileri

Kimyasal Adı: Hidroksi-2-metil-propionitril

IUPAC Adı: 2-Hidroksi-2-metilpropanonitril

Yaygın Adı: Aseton siyanohidrin

Kimyasal Formül: C₄H₇NO

Kimyasal Sınıf: Alfa-hidroksi nitril (siyanohidrin türevi)

Fiziksel Hâli: Renksiz, uçucu, keskin kokulu sıvı

Fiziksel ve Kimyasal Özellikler:

Bu bileşik, suda kısmen çözünebilen, yoğun kokulu, uçucu ve reaktif bir sıvıdır.
Kaynama noktası ~120–130°C, erime noktası ise –19°C civarındadır.
Nitril ve hidroksil grupları içerdiğinden hem asit, hem de baz ortamlarında kararsızlık gösterebilir.
Siyanohidrin yapısı nedeniyle toksik ve parçalanmaya duyarlıdır.
Yapısı nedeniyle çoğu zaman kontrollü sıcaklık ve inert atmosfer altında saklanır.

Kullanım Alanları:

• ✅ Metil metakrilat (MMA) üretiminde başlıca ara madde

• ✅ Akrilik polimerlerin sentezinde dolaylı katkı bileşiği

• ✅ Organik sentez → α-hidroksi nitril türevlerinin hazırlanmasında

• ✅ Laboratuvar ortamında karbon-nitrojen dönüşümleri üzerine çalışmalar

• ✅ Endüstriyel kimya → kontrollü zehirli reaktifler sınıfında

Güvenlik Bilgileri:

⚠️ Toksiktir, ağız yoluyla alımı, solunması ve deri teması ciddi zehirlenmelere neden olabilir
❗ Siyanür türevi olduğundan parçalanması halinde hidrojen siyanür (HCN) gazı açığa çıkarabilir
⚠️ Çevresel tehlikeye sahiptir, doğrudan doğaya salınmamalıdır
✅ Kullanımı yalnızca kapalı sistemlerde, inert gaz atmosferinde ve ATEX uyumlu tesislerde yapılmalıdır
✅ KKD: gaz geçirmez tam yüz maskesi, kimyasal eldiven, antistatik kıyafet, nötralizasyon kiti